Nitrit-Nitrat Döngüsü

Hani şu ünlü nitrit-nitrat döngüsü denen olayı duymuşsunuzdur. Fakat bu döngüyü duyduğumuzda genelde aklımıza su üstünde göbeği yukarıda hareketsiz duran bir Japon balığı gelir. Bazılarının aklına ise yemyeşil bir su kütlesi... İçiniz rahat olsun burada ölü balıklardan çok nitrit-nitrat döngüsünün ne olduğu ve nasıl oluşturulacağı hakkında bilgi vermek istiyorum. Yazının geri kalan kısmında nitrit-nitrat döngüsü azot döngüsü olarak anılacaktır. Sizi sıkmamak için yazıyı mümkün olduğunca basit şekilde yazmaya özen göstereceğim. Umarım okuyan ustalarımız ukalalık olarak görmez.

Konumuzda esas oğlan amonyak olarak görülse de gerçekte esas oğlan bakterilerdir. Amonyak sadece figürandır.

İşe kendimizden örnek vererek başlayalım. Biz istesek de istemesek de vücudumuzda gerçekleşen ve bizim için çok büyük önem taşıyan bazı kimyasal tepkimeler sonucu bünyemizde amonyak denen çok zehirli bir madde üretilir. Bu madde vücuttan hemen uzaklaştırılmalıdır. Fakat bu işlem için büyük miktarda su gerekir ve biz karada yaşadığımız için her zaman su bulma lüksümüz yoktur. Bu yüzden karaciğerimiz amonyağı bizim için daha az zehirli olan üreye çevirir. Üre de idrar ile vücuttan atılmış olur. Daha az zararlı olmasının dışında ürenin bir işlevi daha vardır. Amonyağa göre daha az su kullanarak vücuttan atılabilir.

Evet. Şimdi gelelim işin akvaryum kısmına. Balıkların bizim gibi su bulma problemleri yoktur (Sanırım fark etmişsinizdir;) . Bu yüzden amonyağı direk akvaryumun içine boşaltırlar. İşte sorun burada başlar. Bu amonyak bir süre sonra birikerek balıklarınızı zehirler. O zaman bunun bir tek çaresi var. Akvaryuma karaciğer lazım. Aynen insanda olduğu gibi… Böylece amonyağı daha az zararlı olan başka bir maddeye çevirebiliriz. Fakat gelin görün ki akvaryuma dana ciğeri atıp işin içinden sıyrılamazsınız. Burada devreye gözle görülmeyecek esas oğlanlar giriyor. Nitrit ve nitrat bakterileri. Bu bakteriler ne oksijene ne de ışığa prim verirler. Aynen bitkilerin ışığı kullandığı gibi bunlar da kimyasal maddeleri kullanırlar ve bunlardan enerji elde ederler. Şimdi bu kimyasallara bir göz atalım. (parantez içinde verilenler maddelerin kimyasal formülleridir.)

Amonyak (NH3) -----> Nitrit (NO2) -----> Nitrat (NO3)

//Her maddede azot(N) olduğuna dikkat ediniz.//

Nitrit bakterileri aynen bizim karaciğerimizin amonyağı üreye çevirmesi gibi amonyağı daha az zehirli olan nitrit’e çevirirler. Hemen ardından nitrat bakterileri devreye girer ve nitriti de daha az zehirli olan nitrata çevirirler. Şimdi haklı olarak siz bana soracaksınız: “Kardeşim bu iş başa dönmüyor. Ne biçim döngü bu böyle? Peki, nitrat ne oluyor?” Şimdi işin eğlenceli kısmı başlıyor.

Nitratın bir kısmı su değişimlerinde heba oluyor. Geri kalan kısmı ise bitkileriniz tarafından protein yapımında kullanılıyor. Kısacası gübre oluyor. Eğer su değişiminizi yeterince yapmıyorsanız ve bitkiniz de yoksa işte o zaman nitratın harcanacağı pek bir yer kalmıyor bu da o ünlü nitrat patlaması denen olaya dönüşüyor. Sonuçta yemyeşil bir akvaryum suyuna kavuşuyorsunuz.

Peki, bu azot(yani nitrojen) akvaryuma nasıl geliyor? Balıklarınıza verdiğiniz yemlerin içindeki proteinden. Yani yine aynı döngünün akvaryum dışındaki bir parçasından. Bitki veya hayvan temelli yemdeki proteinler balığınızın vücudunda parçalanınca ortaya amonyak çıkıyor. Bu amonyak önce nitrite sonra nitrata dönüşüyor. Sonra gübre olup bitkiye protein için malzeme oluyor. Balık bitkiyi yiyor ve yine aynı döngü başa dönüyor.

Bu kadar mı? HAYIR…

Bu döngünün bir elemanı daha var. Çürükçül bakteriler. Tabiri caizse leş yiyiciler. Onlar sizin ölen bitkilerinizi, yem artıklarınızı hatta ölen balıklarınızı yiyorlar. Bu işlem de çürümenin ta kendisi. Yine bu işlem sonucunda ortaya amonyak çıkıyor. Yani bu çürükçül bakteriler bir nevi balık işlevi(!) görüyorlar. Tabii sadece amonyak üretimi bakımından…

Peki, pek önemli gözükmese de çürükçük bakterilere neden girdim? Sebebi şu:

Diyelim ki yeni bir akvaryum kurdunuz. Suyunu da koydunuz ve balıklarınızı içine koymadan önce nitrit ve nitrat bakterilerinizin çoğalmasını istediniz. Bu çok doğal çünkü balıkların amonyaktan zehirlenmesini istemiyorsunuz. Peki, ortada amonyak üreten bir balık olmadan nitrit ve nitrat bakterilerini nasıl çoğaltacaksınız? İşte tam burada devreye çürükçüller giriyorlar. Onlar sizin fark edemeyeceğiniz organik besinleri tüketip amonyak ortaya çıkarıyorlar. Yani su içinde doğal olarak bulunan ama şehir suyunda pek bulunmayan maddeleri… Bu işlemi hızlandırmak için akvaryumunuzu kurduğunuz gün içine bir tutam(tahmini 100lt’lik bir akvaryum için) kadar haşlanmış ıspanak atın. Ama fazla değil sadece birkaç gram. Bu çürükçül bakterilerin üreme hızını arttıracaktır. Ertesi gün akvaryuma en azından bir bitki dikin. Eğer dış filtreniz varsa çalıştırın. Aradan 2–3 gün geçince eğer koku yaparsa ıspanağı atın. Yapmazsa kalsın. Zaten birkaç gram bir şey... Bu zaman zarfında eğer bitkileriniz yeterli değilse nitrat patlaması yaşayabilirsiniz. Bu durumda ıspanağı veya akvaryuma attığınız herhangi bir gıdayı çıkarınız. Meraklanmayın bir süre sonra geçer. Sadece dengenin oluşması biraz zaman alır. Bitki miktarını 5–7 günde kademeli olarak arttırın. Ta ki akvaryumunuz son halini alıncaya kadar. Sonra da çok az su değişimi ile balıkları yavaş yavaş koyun. Yalnız dikkat edilmesi gereken şey, bir seferde 30 tane balık koymaktan kaçınmanızdır. İlk önce bir vatoz koyun. Ertesi gün bir tane daha… Sonra da bir çöpçü vs. Eğer tek seferde balıkları akvaryuma yığarsanız bunun sonucunda amonyak patlaması ardından da nitrat patlaması ile karşı karşıya kalabilir, onca gün oluşturmaya çalıştığınız doğal dengeyi tek seferde dağıtabilirsiniz.

Buradan gerisi size kalmış. Forumlardaki ustalarımız size yardımcı olacaklardır.

Yazımın bir yerinde akvaryumun karaciğeri yok demeye getirmiştim. Fakat aslında var. Dış filtrenin amacı nitrit ve nitrat bakterilerinin yaşayacağı bir ortam sunmak, burada su dolaşımı oluşturup etkilerini arttırmaktır. Yani bir nevi yarı mekanik yarı organik karaciğer gibi bakabilirsiniz.

Umarım faydalı olabilmişimdir.

Saygılarımla;

Tatlı su bitkiler için tabiatı taklit etmek

blockquote =post restore Tabiatı taklit etmek iyi bir yoldur.Tabiat ne kadar iyi modellenebilirse,sonuç da o kadar başarılı olur.Doğadaki su bitkileri,çok uzun bir süre içinde bulundukları ortamdaki koşullara uyum sağlayarak buna uygun bi...

Su Kimyası Hakkında Genel Bilgiler

Akvaryumlarınızı sürekli gözlem altında tutmak, düzenli aralıklar ile dip çekimi yaparak su değişimlerini gerçekleştirmek sağlıklı ve renkli balıklara ulaşmak için bir anahtardır. Peki sağlıklı ve renkli balıklar için ilave olarak neler yapıl...

Bitki akvaryumlarinda algea kontrolü

blockquote =post restore Güzel bir bitki tankı herzaman istediğimiz birşeydir. Bu güzelliği bozan ve sıkıntı yaratan en başta gelen sorun ise algealerdir. Ne kadar doğanın önemli bir parçası olsalarda algealer akvaryumlarda pek istenmezle...

Co2 Ve Akvaryum

Genel olarak karbon dioksit ( CO2 ) Bilindiği üzere, bitkili akvaryumlarda en önemli üç faktör,-önem sırasına göre- ışık,CO2 ve gübrelemedir.Tankın kapalı eko sisteminde bunlar birbirlerine zincirleme bağlıdırlar.Dolayısıyla tankda ...

Kısa Bilgiler

strongKısa Bilgiler - 1BRBR/strong P =Msonormal style=MARGIN: 0cm 0cm 0ptFONT face=Times New Roman size=3* Akvaryumun su kalitesindeki bozulmaya en uygun yaklaşım kısmi su değişimidir./FONT/P P =Msonormal style=MARGI...

Merhaba,

font size=4Blog'umu ziyaret ederek zaman harcadığınız için şimdiden teşekkür ederim,Bitki font size=4ve Canlı/font ilanlarımın devamını görmefont size=4k/font için, blog içerisinde,/font font color=#FF0000 size=...

Su Yüzeyinde Tabaka

blockquote =post restore Akvaryum yüzeyinde oluşan yoğun, çoğu zaman köpüklü olan tabaka hem çirkin bir görünüm yaratır hem de akvaryumdaki bazı dengesizliklerin varlığına işaret eder. Bu tabakanın varlığı kısa süre içerisinde akvaryumda ...

Hangi Karides Türleri Birlikte Bakılmaya Uygundur?

table =cms_table width=810ttr =cms_table_tr valign=toptd =cms_table_td align=centerbX/b Birbirleri ile kırılmaz bu anlamda bakılmaya uygundur./td td =cms_table_td style=: #45BEDB align=centerKiraz Karides/td t...

Nitrit-Nitrat Döngüsü

P style=MARGIN: 0cm 0cm 0ptSPANSPAN style=FONT-SIZE: 11ptFONT color=#333333Hani şu ünlü Unitrit-nitrat döngüsü/U denen olayı duymuşsunuzdur. Fakat bu döngüyü duyduğumuzda genelde aklımıza su üstünde göbeği yukarıda hareketsiz duran bi...

Su kimyası

P =Msonormal style=MARGIN: 0cm 0cm 0ptFONT face=Times New Roman size=3Akvaryum hobisiyle yakından ilgili olmayan bir kişi gördüğü akvaryumu ilk olarak temizlik yönünden inceler. Pırıl pırıl dekorasyon malzemesi ve camlar elbette dikkat ç...

Hesaplamalar

a href=http://www.akvaryum.com/litrehesapla.asp target=_blankhttp://www.akvaryum.com/litrehesapla.asp/A...

Fotoğraflı Yosun Rehberi

blockquote =post restore bKahverengi Yosun/b (diatom) Nitrojenin düşük fosfatın yüksek olduğu yeni kurulmuş akvaryumlarda görülür. Gereksiz miktarda silikat ( sio2 )'de etkendir, Yüksek ışık bu yosun türü için çözüm olabilir...

Işık ve Bitkiler

blockquote =post restore Bitkiler, çeşitli dalga boyundaki ışığa karşı insanlardan farklı bir duyarlılığa sahiptir. İnsan gözü tarafından görülebilen ışığın sadece bir kısmı, yani 400 ile 700 nm arasında dalga boyuna sahip olan ışıklar bi...

Alg'le (Yosun) Mücadele

bAlg Nedir?/b Nemli ağaç gövdelerinden kayalıklara, kızgın çöllerden denizlere kadar çok çeşitli ortamlarda, kadife gibi yumuşak katmanlar ya da sık öbekler oluştururarak büyüyen bitki benzeri canlılardır. Alg'lerin yapıları k...

Co2 Kh - Ph Tablosu

font size=2 /font a href=#a href=http://img109.imageshack.us/img109/8003/khph.jpg class=highslide onclick=return hs.expand(this)img src=http://img109.imageshack.us/img109/8003/khph.jpg style=max-width: 320px; //a/a ...